DANE OGÓLNE O PROJEKCIE:
POPUL ID: 070a1f67aedf426482b69ec6fcb07a15
a. Tytuł/nazwa projektu: Spory moralne XXI wieku.
b. Kwota wnioskowana: 119 183,19
c. Okres finansowania – rok początkowy: 2024
d. Okres finansowania – rok końcowy: 2026
e. Okres realizacji (wyrażony w miesiącach): 24
f. Wiodąca dziedzina i dyscyplina nauki, której dotyczy przedmiot finansowania:
1.3 – Dziedzina nauk humanistycznych/filozofia
g. Dodatkowa dziedzina i dyscyplina nauki, której dotyczy przedmiot finansowania:
b.d.
h. Projekt interdyscyplinarny: Nie
i. Streszczenie projektu:
Współczesność naznaczona jest coraz większą liczbą sporów moralnych. Coraz trudniej jest o moralną jednoznaczność
osób i ich wyborów. Wielu nie potrafi zaakceptować tego stanu rzeczy. Dla wielu środowisk postawa pluralizmu, otwarcia i
deliberacji jest psychologicznie obca. Tymczasem zdrowym i rozwojowym podejściem jest próba zrozumienia
otaczającego nas świata, w którym pluralizm moralny, niejednoznaczność ocen, trudności z rozeznawaniem dobra i zła są
już czymś oczywistym i coraz mniej kontrowersyjnym. Dotyczy to zwłaszcza różnych sporów moralnych, ktore biorą się
przeważnie z konfliktu różnych wartosci i norm. Polaryzacje aksjologiczne i normatywne są naturalnym stanem
funkcjonowania jednostek w społeczeństwie. Spory moralne dotyczą bardzo różnych aspektów ludzkich działań. Mają
swoją odczuwalną atmosferę społeczną. Kształtują określony baromert emocji, które nie zawsze wyrażane są w pokojowy
sposób. Niekiedy prowadzą od słownej przemocy i agresji, która okazjonalnie – jak na razie – przekłada się na przemoc
fizyczną. Spory te nierzadko prowadzą do polaryzacji różnych grup społecznych, czasem też do ostrych konfliktów, które
generowane są i wykorzystywane przez dominujące ideologie polityczne. Ogląd prowadzonych sporów nie zawsze napawa
optymizmem odnośnie ich jakiegoś ostatecznego rozstrzygnięcia. Raczej należy się pogodzić z faktem, że spory moralne są
nieusuwalne i ostatecznie nierozstrzygalne. Ich rozstrzygalność zrelatywizowana jest do czynników kontekstualnych i
światopogladowych. Nie ma jednoznacznych algorytmicznie metod rozstrzygania tych sporów, które zadowalałyby
wszystkich uczestników.
Spory moralne uwarunkowane są różnymi czynnikami, które decydują o ich przebiegu i potencjalnych rozstrzygnięciach.
Są to przede wszystkim czynniki: kulturowe, społeczne, światopoglądowe, ideologiczne oraz religijne. Poznanie tych
czynników jest kluczowe dla zrozumienia genezy aktualnie rozgrywających się sporów moralnych. Spory moralne
kształtują tkankę życia społecznego. Nadają mu określony kolorty i dynamikę. Ich trwanie określa tożsamość indywiduów i
całych grup społecznych zaangażowanych po stronach różnych wartości.
Wiedza o sporach moralnych pośród społeczeństwa jest niewielka. Nawet jeśli jednostki posiadają jakieś intuicje moralne,
czy ogólnie jakieś wyczucie problematyki dyskutowanych zagadnień, to jednak nie posiadają treściowo syststemtycznie
uporządkowanej wiedzy dotyczącej współczesnych sporów moralnych. Toczące się spory natomiast, czasem bezpośrednio,
a czasem pośrednio, wpływają na samorozumienie człowieka i jego funkcjonowanie w strukturach społecznych.
Popularyzacja wiedzy o aktualnie prowadzonych sporach moralnych jest kluczowowa nie tylko dla ogólnej kultury
humanistyczenej, ale przede wszsytkim dla podniesienia stanu świadomości społecznej. To podnoszenie stanu świadomości
społecznej odnosnie sporów moralnych jest też istotne dla zozumienia tępa określonych zmian dokonujących się w
kulturze, w której żyjemy. Przemiany te wywołują bardzo różne reakcji od lęku począwszy, a na przyjmowaniu
zamkniętych i agresywnych postaw skończywszy.
Projekt stawia sobie za główny cel transfer wiedzy na temat aktualnie prowadzonych sporów moralnych do różnych grup
społecznych, które zainteresowane są poszerzeniem świadomości moralnej i prowadzeniem odpowiedzialnego życia.
Grupami docelowamy są nauczyciele uczący etyki, młodzierz licealna, studenci kierunków humanistycznych, społecznych,
przyrodniczych oraz technicznych, badacze, którzy w sposób profesjonalny zajmują się problemami moralnymi w swoich
obszarach badawczych, np informatycy zajmujący się etycznymi aspektami sztucznej inteligencji, czy etyką maszyn.
Projekt skierowany jest do bardzo zróżnicowanych odbiorców, których łączy przede wszystkim zainteresowanie poznaniem
i zrozumieniem współczesnego świata, którego spory moralne są integralną częścią.
Do tej pory nie prowadzono w Polsce tego typu systematycznych badań, których celem byłoby przeanalizowanie i
przedyskutowanie różnych sporów moralnych współczesności. W minionym roku (2023) tego typu badania były
prowadzone w Katedrze Etyki Ogólnej i Stosowanej w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie. Przy
zaangażowaniu specjalistów z różnych ośrodków naukowych przeanalizowano niektóre spory moralne współczesności.
Efektem tych prac był tom w serii “Słowniki Społecznego” zatytułowany “Spory Moralne”, który został wydany w języku
polskim i angielskim. Zawiera on teoreyczne (metaeyczne i przedmiotowe) analizy dotyczące wybranych sporów
moralnych. Na etapie prowadzenia badań naukowych nad sporami moralnymi dostrzeżono konieczność znacznego
poszerzenia obszaru problemowego, uwzględnienia znacznie szerszego spektrum sporów moralnych.
POPUL ID: 070a1f67aedf426482b69ec6fcb07a15
POPUL [WYDRUK ROBOCZY] Strona 3 z 15 Ostatnia modyfikacja: 2024-06-13 11:59.21
W projekcie chodzi o pokazanie mozliwie szerokiej panoramy współczesnych sporów moralnych, które mają bardzo istotne
znaczenie życiowe i społeczne. Każdy ze sporów tak naprawę dotyka istoty ludzkiej egzystencji.
Dyskutowane spory dotyczą bowiem spraw życiowo ważnych, z którymi w mniejszym czy większym stopiu wszyscy,
wcześniej, czy póżniej będziemy mieli okazję się spotkać. Merytoryczna refleksja nad współczesnymi sporami moralnymi
ma kluczowe znaczenie dla rozwoju indywidualnych kompetencji etycznych. Uczy wrażliwości na dysutowane problemy,
otwartości na stanowiska, które głoszą odmienne poglady, a także akceptacji różnych punktów widzenia, które w
dzisiejszym demokratycznym społeczeństwie są faktem oczywistym. W swoim zamyśle projekt ma uwrażliwić odbiorców
na fakt pluralizmu aksjologicznego i etycznego. Na to, że dobrą optyką patrzenia na współczesne spory moralne jest optyka
wieloaspektowa. Realizatorzy projektu chcą pokazać, w jaki sposób prowadząc spory moralne można się od siebie
nawzajem uczyć.
Panorama współczesnych sporów moralnych jest bardzo szeroka. Stąd też w ramach projektu starano się uwzględnić dosyć
szerokie spektrum zagadnień dyskutowanych przez wybitnychy etyków, filozofów oraz naukowców badających moralność
w różnych obszarach wiedzy.
Transfer wiedzy o problemach moralnych do różnych społecznych odbiorców dokona sie przy pomocy współczesnych
technologii informatycznych. Tenże transfer to właśnie popularyzacja określonego typu wiedzy. Do tej pory nikt nie
próbował w ten sposob upowszechniać wiedzy o sporach moralnych w polskim społeczeństwie. Stąd też projekt jest
autorską próbą pokazania, że możliwe jest profesjonalne przekazywanie wiedzy o sporach moralnych pośród szerokieg
grona społecznych odbiorców, dla których bardziej niż zawarte w książce debaty, liczy się żywa interakcja, która staje się
możliwa dzięki zastosowaniu środków technologicznych.
Wymiernymi efektami zakładanymi w projekcie jest po pierwsze podniesienie poziomu świadomosci moralnej różnych
grup społecznych, które bedą zainteresowaneg jego efektami, po drugie, wypracowanie trwałych efektów materialnych w
postaci produktów multimedilanych, które będą darmowo dostępne w cyberprzestrzeni.
Powszechna dostęoność internetu sprawia, że bardzo duża część odbiorców projektu, zwłaszcza ludzie młodzi, będą mieć
lepszą i szybszą okazję do zapoznania sie z jego efektami. Transfer wiedzy będzie się bowiem dokonywał przy pomocy
nagrywanych materiałów multimedilanych takich jak: podcasty, webinaria, filmiki, czy prowadzone online warsztaty.
Materiały te będą nagrywany w profesjonalnym studiu radiowym, które działa w ramach Instytutu Kulturoznawstwa i
Dziennikarstwa Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie.
Taka forma przekazu wiedzy jest atrakcyjna i odpowiada preferencjom wielu grup społecznych, zwłaszcza ludzi młodych,
których życie jest coraz mocniej zapośredniczone przez świat wirtualny.
W ramach projektu zostaną nagrane 24 podcasty, 16 webinariów, 10 filmików oraz zostaną przeprowadzone 4 warsztaty
interaktywne online.
Trwałe efekty projektu zostaną zgromadzone w repozytorium wiedzy, z którego każdy zainteresowany będzie mógł
nieodpłatnie pobrać stosowane materiały promujące wiedzę o współczesnych sporach moralnych.
W projekt zostaną zaangażowani eksperci wewnętrzni związani z Uniwersytetem Ignatianum w Krakowie oraz eksperci
zewnętrzni wywodzących się z różnych ośrodków akademickich w Polsce ( KUL, UŚ, UKSW, UMK, UP JP II, UAM,
PAN, UJD), którzy od lat prowadzą badania naukowe w zakresie objętych projektem sporów moralnych. Zaproszeni
badacze to przede wszystkim: filozofowie, etycy, prawnicy, psychologowie i kognitywiści.
Wniosek został przygotowany w ramach programu “Społeczna odpowiedzialność nauki II – Popularyzacja nauki” zarządzanego przez Ministra Nauki.
Projekt otrzymał wysokie oceny i został rekomendowany do finansowania w zakresie 100% wskazanych kosztów przez okres 24 miesięcy.
Celem projektu jest popularyzacja teoretycznej i praktycznej wiedzy dotyczącej najważniejszych sporów moralnych XXI wieku, a także dotarcie do wszystkich osób zainteresowanych problematyką sporów moralnych (w tym: nauczycieli etyki, studentów kierunków nauk społecznych, humanistycznych i przyrodniczych). W projekcie zaangażowanych jest 28 pracowników naukowych z kilku polskich ośrodków.